Legal and Political Methods of Weakening the Local Government in the Second Polish Republic After 1926
DOI:
https://doi.org/10.4335/20.4.1191-1208(2022)Keywords:
Poland, Second Republic of Poland, local self-government, supervision, legal historyAbstract
The subject of the article is the issue of strengthening the position of the government administration in relation to local government in the Second Polish Republic. The author presented the evolution of the legal basis for the local self-government system, starting with the constitution of 1921, in which there was a mention of "extensive local self-government". Subsequent acts on this subject come from the period after 1926, when a party supporting Józef Piłsudski came to power as a result of a coup d'état. The crowning moment of the systemic changes was the constitution of 1935, in which the issue of local self-government was almost omitted. The article is enriched with opinions of representatives of the legal doctrine.
References
Adamczyk, E. (1997) Samorząd Krakowa i jego władze, In: Bieniarzówny, J. & Małeckiego, J. M. (eds.) Dzieje Krakowa, 4 (Kraków: Wydawnictwo Literackie), p. 55.
Ajnenkiel, A. (1975) Administracja w Polsce. Zarys historyczny (Warsaw).
Bar, L. (1934) Prawo rozwiązywania reprezentacji w samorządzie terytorialnym (Warsaw), p. 13.
Biały, F. (1977) Chorzów w latach 1922–1939, In: Kantyka, J. (ed.) Chorzów. Zarys rozwoju miasta (Katowice: Wydawnictwo Śląsk), pp. 134–135.
Biedrzycka, A. (2012) Kalendarium Lwowa 1918–1939 (Kraków: Wydawnictwo Universitas), pp. 711–712.
Bosiacki, A. (2006) Od naturalizmu do etatyzmu. Doktryny samorządu terytorialnego Dru‑ giej Rzeczypospolitej 1918–1939 (Warszawa: Wydawnictwo Liber).
Dalbor, W. (1931) W sprawie projektowanego wzmocnienia nadzoru państwowego nad samorządem, Samorząd Miejski, 19, pp. 1034–1035.
Duch, K. (1932) Z zagadnień Konstytucji, dotyczących samorządu terytorialnego w Polsce (Warsaw), p. 29.
Gajewski, W. (1926) Działalność powiatowych związków samorządowych w 1924 roku, In: Pamiętnik Zjazdu Przedstawicieli Sejmików Powiatowych w 1926 r. (Warsaw), p. 50.
Gałędek, M. (2011) Rozporządzenie Prezydenta RP z 19 stycznia 1928 r. o organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej – przełom w budowie ustroju administracyjnego państwa polskiego doby międzywojennej, Zeszyty Prawnicze, 11/3, p. 112.
Gałędek, M. (2013) Ustrój administracji ogólnej na Wileńszczyźnie w okresie międzywojennym (Gdańsk: Wydawnictwo Historyczne Tabularium), pp. 227–228.
Grzybowska, M. (2003) Decentralizacja i samorząd w II Rzeczypospolitej (aspekty ustrojowo-polityczne) (Kraków: "Abrys"), pp. 271–278.
Hausner, R. (1936) Wytyczne dla pojęcia i klasyfikacji samorządu w Konstytucji 1935 r. (Warsaw), p. 5.
Hupka, J. (1936) Z czasów wielkiej wojny. Pamiętnika nie kombatanta (Niwiska), p. 382.
Izdebski, H. (1991) Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej, Część II: Samorząd w latach 1933–1939, Samorząd Terytorialny, 6, p. 46.
Jaroszyński, M. (1925) Nadzór nad samorządem, In: Pamiętnik Zjazdu PrzedstawicieliSejmików Powiatowych w Warszawie w dniu 2-im i 3-im lutego 1925 r. (Warsaw), p. 28.
Journal of Laws of the Polish State [Dz. Pr.P.P.] 1919, No. 13, item 140.
Kamiński, K. (1991) Wybory do Rady Miejskiej w Łodzi w 1938 r., Kronika miasta Łodzi, (2), p. 43.
Kietliński, M. & Lechowski, A. (2014) Prezydenci Białegostoku (Białystok: "Publiktor"), p. 60.
Kroński, A. (1924) Krytyka projektowanego ustroju władz komunalnych miejskich, Samorząd Miejski, 2nd quarter, pp. 106–112.
Łapa, M. (2018) Sto lat samorządu. Sto lat niepodległości (Łódź: Wydawnictwo Narodowego Insytutu Samorządu Terytorialnego), p. 54.
Lechowski, A. (2012) Białystok w latach 1864–1939, In: Dobroński, A.C. (ed.) Historia Białegostoku (Białystok: Wydawnictwo "Fundacja Sąsiedzi"), p. 333.
Official Journal ZCZW 1919, No. 5, item 29, Rozporządzenie Komisarza Generalnego Ziem Wschodnich dotyczące rozszerzenia granic miasta Białegostoku przez włączenie części gmin Dojlidy i Białostoczańskiej.
Panejko, J. (1928) Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce, In: Jaworski, W.L. (ed.) Projekt Konstytucji (Kraków), p. 328.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1921, No. 44, item 267.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1930, No. 80, item 630.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1933, No. 35, item 294.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1934, No. 85, item 778.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1935, No. 30, item 227.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1936, No. 23, item 188.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1936, No. 48, item 371.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1938, No. 63, item 479.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1938, No. 63, item 480.
Polish Journal of Laws [Dz.U.], 1936, No. 45, item 331.
Polish Journal of Laws Dz.U. 1928, No. 11, item 86.
Przeorski, T. (1924) Organizacja gminy miejskiej według projektu rządowego, Samorząd Miejski, 2nd quarter, pp. 1–15.
Przygodzki, J. (2009) Koncepcje podziału terytorialnego Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1921, In: Marszał, M. & Sadowski, M. (eds.) Na szlakach niepodległej. Polska myśl polityczna i prawna w latach 1918–1939 (Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego), p. 291.
Rygus, P. (2012) Chorzów między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1922–1939 (Łódź: Wydawnictwo Księży Młyn), p. 10.
Sidor, M. (2010) Samorząd terytorialny w myśli politycznej II Rzeczypospolitej Polskiej (Toruń: "Adam Marszałek").
Staryszak, J. (1931) Prawo nadzoru nad administracją samorządową w Polsce (Warsaw: Skład Główny w Instytucie im. J. Mianowskiego), p. 118.
State Archive in Katowice (Archiwum Państwowe w Katowicach, hereinafter APK), Files of City of Chorzów (Akta miasta Chorzowa, hereinafter AMC), file ref. No. 2947, mszp., Lista radnych i członków Magistratu, sheet No. 750.
Strzelecki, J. (1931) O właściwe granice nadzoru państwowego nad samorządem, Samorząd Miejski, 23.
Strzeszewski, J. (1922) Nasza Konstytucja a samorząd (Warsaw).
Szwed, R. (2002) Samorządowa Rzeczpospolita 1918–1939. Wybór rozpraw i artykułów (Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie).
Tarnowska, A. (2012) Z dziejów unifikacji administracji II Rzeczypospolitej. Rola przepisów pruskich (Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika).
Tusiński, P.A. (2003) Nadzór nad samorządem terytorialnym w prawie polskim dwudziestolecia międzywojennego, In: Kupisza, D. (ed.) Z dziejów administracji w Małopolsce w XVI–XX wieku (Radom: Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu), p. 57.
Tusiński, P.A. (2010) Instytucja zarządu komisarycznego w pozaborczym prawie samorządowym w Polsce przed rokiem 1933, Przegląd Prawa Publicznego, 10, pp. 63–64.
Wałdoch, J. (2018) W poszukiwaniu uzasadnień dla centralizacji władzy. Zarys problemu ewolucji myśli samorządowej w II Rzeczypospolitej, Folia Historica Cracoviensia, 24(2), pp. 186-187.
Warzocha, A. (2012) Samorząd terytorialny w II RP – w drodze ku własnemu państwu, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa: Wydawnictwo im. Jana Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie), p. 353.
Wasiutyński, B. (1927) Państwo a samorząd, In: Z zagadnień samorządu. Streszczenie wykładów dla działaczy samorządowych wygłoszonych w Biurze Pracy Społecznej w dniach 30, 31 stycznia i 1 lutego 1927 r. (Warsaw: Pomorska Drukarnia Rolnicza), pp. 5 - 16.
Wiktorowska, A. (2002) Prawne determinanty samodzielności gminy – zagadnienia admi‑ nistracyjnoprawne (Warsaw: "Liber").
Wójcicki, M.M. (2008) System polityczno-prawny samorządu terytorialnego w II RP. Podstawy organizacyjno-prawne samorządów terytorialnych w Polsce i w mieście stołecznym Warszawie w latach 1918–1939. Studium polityczno-prawne (Katowice: "TextPartner"), p. 5.
Wójcik, S. (1999) Samorząd terytorialny w Polsce w XX wieku. Myśl samorządowa, historia i współczesność (Lublin: Wydawnictwo KUL).
Zbrożyna, S. (1924) Uwagi z powodu projektu rządowego “Ustawy o gminie miejskiej i ordynacji wyborczej do gmin miejskich”, Samorząd Miejski, 4th quarter, pp. 11–20.
(s) [unknown author], (1937) Upomnienie dla Rady Miejskiej ma być odczytane na dzisiejszym posiedzeniu. – Ministerstwo żąda uchwalenia budżetu i zaciągnięcia pożyczek na roboty inwestycyjne, Ilustrowana Republika, 62, p. 5.
[unknown author] (1935) Czy Obóz Narodowy zgłosi nowych kandydatów? Ponowne wybory zarządu miejskiego, Echo, 172, p. 1.
[unknown author] (1937) Demonstracyjny wybór p. Barlickiego nie przesądza istnienia obecnej rady, Echo, 57, p. 2.
[unknown author] (1938) Dzień Łodzi. Łódź po wyborach. Oblicze i skład nowej Rady miejskiej, Kurier Warszawski, evening edition, 349, p. 15.
[unknown author] (1938) Dzień Łodzi. Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej w Łodzi, Kurier Warszawski, evening edition, 356, p. 13.
E.S. [unknown author] (1927) Władze nadzorcze a samorząd, Samorząd Miejski, p. 326.
[unknown author] (1939) Ilość mandatów uzyskanych przez poszczególne ugrupowania, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 1, p. 109.
[unknown author] (1934) Jutro do urn wyborczych. Decydujący dzień dla Łodzi. Ani jeden głos nie może być zmarnowany, Kurier Łódzki, 141, p. 5.
[unknown author] (1935) Narodowcy łódzcy przed sądem, Pierwszy dzień sensacyjnego procesu w sądzie łódzkim, Ilustrowana Republika, 15, p. 1.
[unknown author] (1935) Nowe wybory władz miejskich Łodzi, Minister spraw wewn. nie zatwierdził wyboru dotychczasowego zarządu, Warszawski Dziennik Narodowy, 27 B, p. 1.
[unknown author] (1930) O samorządową ordynację wyborcza we Wsch.[odniej] Małopolsce, Dziennik Lwowski, 59, p. 1.
[unknown author] (1936) Oficjalne zarządzenie wyborów do rady miejskiej w Łodzi, Echo, 178, p. 1.
[unknown author] (1936) Ostateczne wyniki wyborów w Łodzi, Skład nowej Rady Miejskiej, Socjalistyczno-żydowska większość, PPS–34 mandatów, Obóz Narodowy–27, Bund–6, Blok żydowski–3, Sioniści–2, Echo, 270, p. 1.
[unknown author] (1935) Po tajnym posiedzeniu Rady Miejskiej nastąpi nominacja prezydenta m. Łodzi, Kandydaci na wiceprezydenta, Kurier Łódzki, 181, p. 5.
[unknown author] (1930) Próby wypaczenia samorządów, Dziennik Ludowy, 33, p. 3.
[unknown author] (1937) Protokół 10 specjalnego tajnego posiedzenia Rady Miejskiej, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 5, p. 398.
[unknown author] (1939) Protokół 2 posiedzenia Rady Miejskiej, Łódź, dnia 8 lutego 1939 roku, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 2, p. 201.
[unknown author] (1937) Protokół 7 posiedzenia Rady Miejskiej, Łódź, dnia 3 marca 1937 roku, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 4, p. 219.
[unknown author] (1937) Protokół 7 posiedzenia Rady Miejskiej, Łódź, dnia 3 marca 1937 roku, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 4, p. 217–224.
[unknown author] (1937) Protokół wyborczy przy wyborze prezydenta miasta Łodzi, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 1, p. 39.
[unknown author] (1935) Protokół zebrania wyborczego miasta Łodzi. Łódź, dnia 25 czerwca 1935 roku, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 7, p. 466.
[unknown author] (1939) Protokół, Nowe władze miejskie na ratuszu, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 3, p. 348.
[unknown author] (1937) Przed rozwiązaniem Rady Miejskiej, Mimo upomnienia p. ministra spraw wewnętrznych, endecy znów wywołali awanturę i zerwali posiedzenie rady, Ilustrowana Republika, 63, p. 1.
[unknown author] (1935) Rada miejska rozwiązana dekretem ministra spraw wewnętrznych, Kurier Łódzki, 178, p. 1.
[unknown author] (1935) Redukcje mężatek w urzędach państwowych (…), Wybory do rady miejskiej w Łodzi odroczone o dalszych sześć miesięcy, Ilustrowana Republika, 350, p. 1.
[unknown author] (1932) Reforma ustroju samorządu, Przemówienie ministra spraw wewnętrznych p. Br. Pierackiego, wygłoszone na plenum Sejmu w dniu 22 stycznia 1932 roku, Samorząd, 5, pp. 65–66.
[unknown author] (1936) Rozpisanie wyborów do Rady Miejskiej na dzień 27 września b.r., Miasto podzielone zostało na 10 okręgów wyborczych i 203 obwody głosowania, Ilustrowana Republika, 176, p. 7.
[unknown author] (1935) Rozwiązanie Rady Miejskiej (…) Reskrypt pana ministra z dnia 1-go lipca r. b., rozwiązujący radę miejską, Ilustrowana Republika, 180, p. 1.
[unknown author] (1933) Rozwiązanie Rady Miejskiej i złożenie z urzędu członków Magistratu m. Łodzi, Warsaw No. SS. 2097/1/Tjn/33, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 8, p. 495.
[unknown author] (1918) Samorząd, Samorząd, 1, p. 1.
[unknown author] (1928) Sprawozdanie Komisji Ankietowej badania warunków i kosztów produkcji oraz wymiany, Przemysł włókienniczy, XIV, (Warsaw), p. 30.
[unknown author] (1925) Sprawozdanie ze Zjazdu Przedstawicieli Sejmików Powiatowych, który się odbył w d. 2 i 3 lutego 1925 w Sali Rady Miejskiej w Warszawie, In: Pamiętnik Zjazdu Przedstawicieli Sejmików Powiatowych w Warszawie w dniu 2-im i 3-im lutego 1925 r. (Warsaw), p. 56.
[unknown author] (1927) Walka o samorząd z wyboru w Małopolsce, Manifestacyjne zgromadzenie we Lwowie, Dziennik Ludowy, 26, p. 3.
[unknown author] (1937) Z kraju, Łódź, Wybory prezydenta m. Łodzi, Kurier Warszawski, morning edition, 51, p. 6.
Ajnenkiel, A. (1975) Administracja w Polsce. Zarys historyczny (Warsaw).
Bar, L. (1934) Prawo rozwiązywania reprezentacji w samorządzie terytorialnym (Warsaw), p. 13.
Biały, F. (1977) Chorzów w latach 1922–1939, In: Kantyka, J. (ed.) Chorzów. Zarys rozwoju miasta (Katowice: Wydawnictwo Śląsk), pp. 134–135.
Biedrzycka, A. (2012) Kalendarium Lwowa 1918–1939 (Kraków: Wydawnictwo Universitas), pp. 711–712.
Bosiacki, A. (2006) Od naturalizmu do etatyzmu. Doktryny samorządu terytorialnego Dru‑ giej Rzeczypospolitej 1918–1939 (Warszawa: Wydawnictwo Liber).
Dalbor, W. (1931) W sprawie projektowanego wzmocnienia nadzoru państwowego nad samorządem, Samorząd Miejski, 19, pp. 1034–1035.
Duch, K. (1932) Z zagadnień Konstytucji, dotyczących samorządu terytorialnego w Polsce (Warsaw), p. 29.
Gajewski, W. (1926) Działalność powiatowych związków samorządowych w 1924 roku, In: Pamiętnik Zjazdu Przedstawicieli Sejmików Powiatowych w 1926 r. (Warsaw), p. 50.
Gałędek, M. (2011) Rozporządzenie Prezydenta RP z 19 stycznia 1928 r. o organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej – przełom w budowie ustroju administracyjnego państwa polskiego doby międzywojennej, Zeszyty Prawnicze, 11/3, p. 112.
Gałędek, M. (2013) Ustrój administracji ogólnej na Wileńszczyźnie w okresie międzywojennym (Gdańsk: Wydawnictwo Historyczne Tabularium), pp. 227–228.
Grzybowska, M. (2003) Decentralizacja i samorząd w II Rzeczypospolitej (aspekty ustrojowo-polityczne) (Kraków: "Abrys"), pp. 271–278.
Hausner, R. (1936) Wytyczne dla pojęcia i klasyfikacji samorządu w Konstytucji 1935 r. (Warsaw), p. 5.
Hupka, J. (1936) Z czasów wielkiej wojny. Pamiętnika nie kombatanta (Niwiska), p. 382.
Izdebski, H. (1991) Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej, Część II: Samorząd w latach 1933–1939, Samorząd Terytorialny, 6, p. 46.
Jaroszyński, M. (1925) Nadzór nad samorządem, In: Pamiętnik Zjazdu PrzedstawicieliSejmików Powiatowych w Warszawie w dniu 2-im i 3-im lutego 1925 r. (Warsaw), p. 28.
Journal of Laws of the Polish State [Dz. Pr.P.P.] 1919, No. 13, item 140.
Kamiński, K. (1991) Wybory do Rady Miejskiej w Łodzi w 1938 r., Kronika miasta Łodzi, (2), p. 43.
Kietliński, M. & Lechowski, A. (2014) Prezydenci Białegostoku (Białystok: "Publiktor"), p. 60.
Kroński, A. (1924) Krytyka projektowanego ustroju władz komunalnych miejskich, Samorząd Miejski, 2nd quarter, pp. 106–112.
Łapa, M. (2018) Sto lat samorządu. Sto lat niepodległości (Łódź: Wydawnictwo Narodowego Insytutu Samorządu Terytorialnego), p. 54.
Lechowski, A. (2012) Białystok w latach 1864–1939, In: Dobroński, A.C. (ed.) Historia Białegostoku (Białystok: Wydawnictwo "Fundacja Sąsiedzi"), p. 333.
Official Journal ZCZW 1919, No. 5, item 29, Rozporządzenie Komisarza Generalnego Ziem Wschodnich dotyczące rozszerzenia granic miasta Białegostoku przez włączenie części gmin Dojlidy i Białostoczańskiej.
Panejko, J. (1928) Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce, In: Jaworski, W.L. (ed.) Projekt Konstytucji (Kraków), p. 328.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1921, No. 44, item 267.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1930, No. 80, item 630.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1933, No. 35, item 294.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1934, No. 85, item 778.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1935, No. 30, item 227.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1936, No. 23, item 188.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1936, No. 48, item 371.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1938, No. 63, item 479.
Polish Journal of Laws [Dz.U.] 1938, No. 63, item 480.
Polish Journal of Laws [Dz.U.], 1936, No. 45, item 331.
Polish Journal of Laws Dz.U. 1928, No. 11, item 86.
Przeorski, T. (1924) Organizacja gminy miejskiej według projektu rządowego, Samorząd Miejski, 2nd quarter, pp. 1–15.
Przygodzki, J. (2009) Koncepcje podziału terytorialnego Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1921, In: Marszał, M. & Sadowski, M. (eds.) Na szlakach niepodległej. Polska myśl polityczna i prawna w latach 1918–1939 (Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego), p. 291.
Rygus, P. (2012) Chorzów między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1922–1939 (Łódź: Wydawnictwo Księży Młyn), p. 10.
Sidor, M. (2010) Samorząd terytorialny w myśli politycznej II Rzeczypospolitej Polskiej (Toruń: "Adam Marszałek").
Staryszak, J. (1931) Prawo nadzoru nad administracją samorządową w Polsce (Warsaw: Skład Główny w Instytucie im. J. Mianowskiego), p. 118.
State Archive in Katowice (Archiwum Państwowe w Katowicach, hereinafter APK), Files of City of Chorzów (Akta miasta Chorzowa, hereinafter AMC), file ref. No. 2947, mszp., Lista radnych i członków Magistratu, sheet No. 750.
Strzelecki, J. (1931) O właściwe granice nadzoru państwowego nad samorządem, Samorząd Miejski, 23.
Strzeszewski, J. (1922) Nasza Konstytucja a samorząd (Warsaw).
Szwed, R. (2002) Samorządowa Rzeczpospolita 1918–1939. Wybór rozpraw i artykułów (Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie).
Tarnowska, A. (2012) Z dziejów unifikacji administracji II Rzeczypospolitej. Rola przepisów pruskich (Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika).
Tusiński, P.A. (2003) Nadzór nad samorządem terytorialnym w prawie polskim dwudziestolecia międzywojennego, In: Kupisza, D. (ed.) Z dziejów administracji w Małopolsce w XVI–XX wieku (Radom: Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu), p. 57.
Tusiński, P.A. (2010) Instytucja zarządu komisarycznego w pozaborczym prawie samorządowym w Polsce przed rokiem 1933, Przegląd Prawa Publicznego, 10, pp. 63–64.
Wałdoch, J. (2018) W poszukiwaniu uzasadnień dla centralizacji władzy. Zarys problemu ewolucji myśli samorządowej w II Rzeczypospolitej, Folia Historica Cracoviensia, 24(2), pp. 186-187.
Warzocha, A. (2012) Samorząd terytorialny w II RP – w drodze ku własnemu państwu, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa: Wydawnictwo im. Jana Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie), p. 353.
Wasiutyński, B. (1927) Państwo a samorząd, In: Z zagadnień samorządu. Streszczenie wykładów dla działaczy samorządowych wygłoszonych w Biurze Pracy Społecznej w dniach 30, 31 stycznia i 1 lutego 1927 r. (Warsaw: Pomorska Drukarnia Rolnicza), pp. 5 - 16.
Wiktorowska, A. (2002) Prawne determinanty samodzielności gminy – zagadnienia admi‑ nistracyjnoprawne (Warsaw: "Liber").
Wójcicki, M.M. (2008) System polityczno-prawny samorządu terytorialnego w II RP. Podstawy organizacyjno-prawne samorządów terytorialnych w Polsce i w mieście stołecznym Warszawie w latach 1918–1939. Studium polityczno-prawne (Katowice: "TextPartner"), p. 5.
Wójcik, S. (1999) Samorząd terytorialny w Polsce w XX wieku. Myśl samorządowa, historia i współczesność (Lublin: Wydawnictwo KUL).
Zbrożyna, S. (1924) Uwagi z powodu projektu rządowego “Ustawy o gminie miejskiej i ordynacji wyborczej do gmin miejskich”, Samorząd Miejski, 4th quarter, pp. 11–20.
(s) [unknown author], (1937) Upomnienie dla Rady Miejskiej ma być odczytane na dzisiejszym posiedzeniu. – Ministerstwo żąda uchwalenia budżetu i zaciągnięcia pożyczek na roboty inwestycyjne, Ilustrowana Republika, 62, p. 5.
[unknown author] (1935) Czy Obóz Narodowy zgłosi nowych kandydatów? Ponowne wybory zarządu miejskiego, Echo, 172, p. 1.
[unknown author] (1937) Demonstracyjny wybór p. Barlickiego nie przesądza istnienia obecnej rady, Echo, 57, p. 2.
[unknown author] (1938) Dzień Łodzi. Łódź po wyborach. Oblicze i skład nowej Rady miejskiej, Kurier Warszawski, evening edition, 349, p. 15.
[unknown author] (1938) Dzień Łodzi. Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej w Łodzi, Kurier Warszawski, evening edition, 356, p. 13.
E.S. [unknown author] (1927) Władze nadzorcze a samorząd, Samorząd Miejski, p. 326.
[unknown author] (1939) Ilość mandatów uzyskanych przez poszczególne ugrupowania, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 1, p. 109.
[unknown author] (1934) Jutro do urn wyborczych. Decydujący dzień dla Łodzi. Ani jeden głos nie może być zmarnowany, Kurier Łódzki, 141, p. 5.
[unknown author] (1935) Narodowcy łódzcy przed sądem, Pierwszy dzień sensacyjnego procesu w sądzie łódzkim, Ilustrowana Republika, 15, p. 1.
[unknown author] (1935) Nowe wybory władz miejskich Łodzi, Minister spraw wewn. nie zatwierdził wyboru dotychczasowego zarządu, Warszawski Dziennik Narodowy, 27 B, p. 1.
[unknown author] (1930) O samorządową ordynację wyborcza we Wsch.[odniej] Małopolsce, Dziennik Lwowski, 59, p. 1.
[unknown author] (1936) Oficjalne zarządzenie wyborów do rady miejskiej w Łodzi, Echo, 178, p. 1.
[unknown author] (1936) Ostateczne wyniki wyborów w Łodzi, Skład nowej Rady Miejskiej, Socjalistyczno-żydowska większość, PPS–34 mandatów, Obóz Narodowy–27, Bund–6, Blok żydowski–3, Sioniści–2, Echo, 270, p. 1.
[unknown author] (1935) Po tajnym posiedzeniu Rady Miejskiej nastąpi nominacja prezydenta m. Łodzi, Kandydaci na wiceprezydenta, Kurier Łódzki, 181, p. 5.
[unknown author] (1930) Próby wypaczenia samorządów, Dziennik Ludowy, 33, p. 3.
[unknown author] (1937) Protokół 10 specjalnego tajnego posiedzenia Rady Miejskiej, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 5, p. 398.
[unknown author] (1939) Protokół 2 posiedzenia Rady Miejskiej, Łódź, dnia 8 lutego 1939 roku, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 2, p. 201.
[unknown author] (1937) Protokół 7 posiedzenia Rady Miejskiej, Łódź, dnia 3 marca 1937 roku, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 4, p. 219.
[unknown author] (1937) Protokół 7 posiedzenia Rady Miejskiej, Łódź, dnia 3 marca 1937 roku, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 4, p. 217–224.
[unknown author] (1937) Protokół wyborczy przy wyborze prezydenta miasta Łodzi, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 1, p. 39.
[unknown author] (1935) Protokół zebrania wyborczego miasta Łodzi. Łódź, dnia 25 czerwca 1935 roku, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 7, p. 466.
[unknown author] (1939) Protokół, Nowe władze miejskie na ratuszu, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 3, p. 348.
[unknown author] (1937) Przed rozwiązaniem Rady Miejskiej, Mimo upomnienia p. ministra spraw wewnętrznych, endecy znów wywołali awanturę i zerwali posiedzenie rady, Ilustrowana Republika, 63, p. 1.
[unknown author] (1935) Rada miejska rozwiązana dekretem ministra spraw wewnętrznych, Kurier Łódzki, 178, p. 1.
[unknown author] (1935) Redukcje mężatek w urzędach państwowych (…), Wybory do rady miejskiej w Łodzi odroczone o dalszych sześć miesięcy, Ilustrowana Republika, 350, p. 1.
[unknown author] (1932) Reforma ustroju samorządu, Przemówienie ministra spraw wewnętrznych p. Br. Pierackiego, wygłoszone na plenum Sejmu w dniu 22 stycznia 1932 roku, Samorząd, 5, pp. 65–66.
[unknown author] (1936) Rozpisanie wyborów do Rady Miejskiej na dzień 27 września b.r., Miasto podzielone zostało na 10 okręgów wyborczych i 203 obwody głosowania, Ilustrowana Republika, 176, p. 7.
[unknown author] (1935) Rozwiązanie Rady Miejskiej (…) Reskrypt pana ministra z dnia 1-go lipca r. b., rozwiązujący radę miejską, Ilustrowana Republika, 180, p. 1.
[unknown author] (1933) Rozwiązanie Rady Miejskiej i złożenie z urzędu członków Magistratu m. Łodzi, Warsaw No. SS. 2097/1/Tjn/33, Dziennik Zarządu m. Łodzi, 8, p. 495.
[unknown author] (1918) Samorząd, Samorząd, 1, p. 1.
[unknown author] (1928) Sprawozdanie Komisji Ankietowej badania warunków i kosztów produkcji oraz wymiany, Przemysł włókienniczy, XIV, (Warsaw), p. 30.
[unknown author] (1925) Sprawozdanie ze Zjazdu Przedstawicieli Sejmików Powiatowych, który się odbył w d. 2 i 3 lutego 1925 w Sali Rady Miejskiej w Warszawie, In: Pamiętnik Zjazdu Przedstawicieli Sejmików Powiatowych w Warszawie w dniu 2-im i 3-im lutego 1925 r. (Warsaw), p. 56.
[unknown author] (1927) Walka o samorząd z wyboru w Małopolsce, Manifestacyjne zgromadzenie we Lwowie, Dziennik Ludowy, 26, p. 3.
[unknown author] (1937) Z kraju, Łódź, Wybory prezydenta m. Łodzi, Kurier Warszawski, morning edition, 51, p. 6.
Published
2022-11-02
Issue
Section
Article
